DISYEMBRE 10, 2025 — Nagbabala ang Commission on Audit (COA) laban sa Department of Health (DOH) matapos matuklasan ang bulto ng gamot at medical supplies na hindi nagamit bago ang kanilang expiration, na umabot sa P34.8 milyon. Bukod dito, may karagdagang P99.4 milyon na mga stock na halos maubos na ang shelf life, na nakatambak pa rin sa iba’t ibang ospital at regional units ng DOH hanggang Disyembre 31, 2024.

Ayon sa taunang ulat ng COA, lumabas sa inventory count na maraming gamot at medical commodities ang hindi naipamahagi o naubos sa tamang panahon. Kabilang sa mga lugar na may naitalang hindi nagamit na supply ang Metro Manila, Ilocos Region, Calabarzon, Western at Central Visayas, Eastern Visayas, Zamboanga Peninsula, Davao Region, at Bangsamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao (BARMM).

Tinukoy ng mga auditor ang iba’t ibang pagkukulang na nagdulot ng pagka-expire ng mga gamot: 

• kakulangan sa masusing pagbabantay ng expiration dates
• hindi maayos na reconciliation ng Inventory Committee
• mga pagkakamali sa procurement planning na hindi isinasaalang-alang ang aktwal na konsumo at kasalukuyang stock levels

Dagdag pa rito, may mga lapses sa proseso ng pagbili na nagpalala sa problema.

Binanggit ng COA na mismong panuntunan ng DOH ang nagsasabing ang mga health commodities na binili ng gobyerno ay dapat ituring na “vital importance to maintain the quality and potency during storage and distribution” (may mahalagang papel upang mapanatili ang kalidad at bisa habang nakaimbak at ipinamamahagi). 

Gayundin, nakasaad sa kanilang warehouse manual na dapat regular na i-counter-check ang expiration dates at makipag-ugnayan sa end-user at supply planning unit para maiwasan ang pag-aaksaya.

Dagdag pa ng COA, nakasaad sa World Health Organization Guidelines for Drug Donations na lahat ng donasyong gamot ay dapat may natitirang shelf life na hindi bababa sa isang taon. 

“Overstocked or slow-moving drugs and medicines are exposed to the risk of possible wastage,” ayon sa ulat. 

(Ang sobrang stock o mabagal na nagagamit na gamot ay nanganganib na mauwi sa pag-aaksaya.)

Binanggit din ng mga auditor na ang sobrang imbentaryo ay nagdudulot ng dagdag na gastos sa gobyerno, mula sa manpower hanggang sa warehouse space — mga yaman na mas mainam sanang ginamit para sa mga programang pangkalusugan ng mahihirap. 

“Overall, the problem exposed Management’s (DOH) inability to safeguard, manage, and utilize health funds and resources economically and effectively,” ayon sa COA. 

(Sa kabuuan, ipinakita ng problema ang kakulangan ng pamunuan ng DOH na pangalagaan, pamahalaan, at gamitin nang matipid at epektibo ang pondo at yaman sa kalusugan.)

Bilang tugon, pumayag ang DOH sa rekomendasyon ng COA na repasuhin ang kasalukuyang patakaran sa inventory management, palakasin ang forecasting at supply planning, at magpatupad ng mas mahigpit na kontrol sa lahat ng donasyong gamot at mga item na nailipat na.

(Larawan: Wikipedia)